ТҮҮХ
Японы түүхэн үйл
явдал, соёлын ололт амжилтын он цагийн дараалал
|
Дэлхий дахинд болсон
томоохон гол үйл явдлууд |
||
|
Ан агнуураас цагаан
будаа тариалах хїртэл |
|||
|
Чулуун зэвсгийн үе |
Хїмїїс ан гєрєє
хийж, жимс тїїж идэн амьдарч байв. |
МЭӨ 3500 он МЭӨ 3000 он |
Месопотамид
анхны соёл иргэншил хөгжив. Египетэд нэгдсэн улс бий болов. |
|
Жомон үе |
Суурин амьдрал эхэлж, хїмїїс ирлэсэн
чулуу, шавар сав суулга хэрэглэх болов. |
МЭӨ 2500 он МЭӨ 1760 он |
Энэтхэгт Индийн хөндий соёл
иргэншил хөгжив. Вавилонд Хаммурагийн хууль
цаазыг тогтоов. |
|
Яёй үе |
Цагаан будаа тариалан, тємєр сав
суулга хэрэглэж эхлэв. |
МЭӨ 1400 он 116 |
Хятадад Чин улс байгуулагдав. Ромын эзэнт гүрэн асар уудам
нутгийг хамрах болов. |
|
4-5-р зуун |
Ямато улс нэгдэх їйл явц эхлэв.
Хаа сайгїй хиргисїїр босгож эхэлжээ. Бурханы шашин, хятад ханз, шинэ
технологи болон бусад соёлыг эх газраас Японд дэлгэрїїлжээ. |
313 589 |
Эзэн хаан I Константин Христосын
шашныг албанёсоор хүлээн зөвшөөрөв. Сүй улс Хятад гүрнийг нэгтгэв. |
|
Хот суурин босч, хэргэм зэрэгтнїїд їїсэн
бий болсон нь |
|||
|
593 |
Хун тайж Шотокї эрх барих болов. |
|
|
|
607 |
Одоог хїртэл бїрэн бїтэн їлдсэн
дэлхийн хамгийн эртний модон байгууламж бїхий Хорюжи хийдийг барьж дуусгав. |
МЭ 7-р зуун |
Мохаммед Лалын шашныг үүсгэв. |
|
710 |
Нийслэл хотыг Нара руу
шилжїїлэв. |
|
|
|
752 |
Тодайжи сїм дэх Их Буддаг бїтээж
дуусав. |
|
|
|
794 |
Нийслэл хотыг Киото руу
шилжїїлэв. Хэргэм зэрэгтэй ноёд улам хїчирхэгжив. Японы кана їсгийг хэрэглэж эхэлжээ. Мїрасаки Шикибї Дэлхийн хамгийн эртний тууль болох Гэнжи Моногатари
(Гэнжийн домог)-г туурвижээ. |
800 962 |
Их Карл хаан Баруун Ромын эзэнт
гүрний хаан ширээнд өргөмжлөгдөв. Отто I гэгээн Ромын эзэнт гүрний
хаан ширээнд өргөмжлөгдөв. |
|
Хэргэм зэрэгтнїїд бий болсон цагаас
цэргийнхэний эринийг хїртэл |
|||
|
1192 |
Минамото Ёоритомо Камакїрагийн
самурайн засгийн газрыг їїсгэн байгуулав. |
1206 |
Чингис Хаан Монголын эзэнт гүрнийг
үүсгэн байгуулав. |
|
1274 |
Монголчууд Японд халдан довтлов.
(1281 онд дахин довтолсон ) |
1299 |
Османы эзэнт гүрэн байгуулагдав. |
|
1336 |
Ашикага Такаюжи Мїромачигийн
(Киото) самурайн засгийн газрыг їїсгэн байгуулав. |
1337 |
Англи-Францийн хоорондох зуун
жилийн дайн |
|
1397 |
Киотод Алтан Асар сїмийг
барьж байгуулав. |
|
|
|
1489 |
Киотод Мєнгєн Асар сїмийг
барьж байгуулав. (Улс даяар феодал ноёдын хооронд
дайн самуун дэгдэв) |
1492 |
Христофер Колумб Америк тивийг нээв. |
|
1543 |
Португальчууд Японд анх удаа
галт зэвсэг нэвтрїїлэв. |
|
|
|
1549 |
Фрэнсис Хавьер Японд Христосын
шашныг дэлгэрїїлэв. |
|
|
|
1590 |
Тоёотоми Хидэёоши Япон орныг
нэгтгэв. |
|
|
|
Цэргийнхний эрин дуусч худалдаачдын эрин
эхэлсэн нь |
|||
|
1603 |
Токїгава Иэяасї Эдогийн засгийн
газрыг їїсгэн байгуулав. Арилжаа наймаа хєгжихийн хирээр худалдаачид улам хїчирхэгжив |
1600 |
Англи улс Ист Индиа Компанийг
байгуулав. |
|
1639 |
Япон улс дэлхий дахинаас бїрэн
хаагдан тусгаарлагдлав. Сїм хийдийн сургуулийн дэргэдэх сургуулийн тоо олширч, унших, бичих, тоо
бодох, ёс суртахууны болон бусад хичээлийг заах болов. |
1750 1776 1789 |
Европт аж үйлдвэрийн хувьсгал
эхлэв. Америк тусгаар тогтнолоо зарлав. Францын хувьсгал эхлэж Хүний
эрхийн тунхаглал гаргав. |
|
1853 |
АНУ-ын тэнгисийн цэргийн хїчний
командлагч Маттью Перри Япон улсыг нээлттэй болгохыг шаардахаар Їрагад
хїрэлцэн ирэв. |
|
|
|
Япон улс дэлхий дахинд нээлттэй болов |
|||
|
1854 |
Япон, АНУ –ын хооронд Энх тайван,
найрамдлын Гэрээ байгуулснаар Японы тусгаарлагдмал байдал эцэс болов. |
|
|
|
1858 |
Гадаад гїрнїїдтэй худалдааны
гэрээ байгуулав. |
|
|
|
1867 |
Эдогийн засгийн газар унаж, Эзэн
хаан тєрийн хэргийг удирдаж эхлэв. |
|
|
|
1868 |
Мэйжигийн шинэчлэлийн дїнд Эдог
Токио хэмээн нэрлэх болов. Улс тєр, нийгмийн тогтолцоо, ард тїмний ахуй амьдралд асар их єєрчлєлт
гарав. Заавал боловсрол эзэмших журам тогтож, улс даяар бага сургуулиудыг
байгуулж эхлэв. |
1876 1886 |
Александр Грейм Белл телефон
утас зохион бүтээв Карл Бенз бензинээр ажилладаг хөдөлгүүр
бүхий машин бүтээв. |
|
1889 |
Японы Эзэнт улсын Їндсэн хууль
гарав. |
|
|
|
1890 |
Эзэнт улсын анхны парламент
хуралдав. |
|
|
|
1894-95 |
Хятад-Японы дайн дэгдэв. Торгоны їйлдвэрлэл хєгжив |
1903 |
Орвилл Райт, Уилбур Райт нар
нисэх онгоцоор анхны нислэг хийв. |
|
1904-05 |
Орос-Японы дайн дэгдэв. |
|
|
|
1914-18 |
Дэлхийн 1-р дайн Хїнд аж їйлдвэр хєгжиж эхлэв |
1914-18 |
Дэлхийн 1-р дайн |
|
1923 |
Кантоод томоохон газар хєдлєлт
болов. |
|
|
|
1925 |
Бїх нийтийн санал хураалтад
зєвхєн эрэгтэйчїїдийг хамруулах журам тогтов |
1929 |
Их уналтын үе эхлэв. |
|
1941-45 |
Номхон далайн дайн |
1939-45 |
Дэлхийн 2-р дайн |
|
1945 |
Хирошима ба Нагасаки хотууд атомын
бємбєгдєлтєд єртєв. |
1945 |
Нэгдсэн Үндэстний байгууллага
байгуулагдав. |
|
Дайн дуусч, Япон улсыг шинээр цогцлоон
байгуулсан нь |
|||
|
1946 |
Японы Їндсэн хууль батлагдав. Нийгмийн шинэчлэлтїїд хийв |
|
|
|
1949 |
Юкава Хидэки Нобелийн шагнал хїртсэн
анхны япон хїн болов. Тэрээр физикийн салбарт уг шагналыг хїртжээ. |
|
|
|
1951 |
Дэлхийн улс орнуудтай энхийн
гэрээ байгуулав. |
|
|
|
1956 |
Япон улс НЇБ-ын гишїїн болов. Эдийн засаг хурдацтай єсч эхэлсэн нь |
1957 |
Зөвлөлт Холбоот Улс анхны хиймэл
дагуул хөөргөв. |
|
1964 |
Азид анх удаа олимпийн наадам
Токио хотноо болов. Тоокайдоо Шинкансэн /суман галт тэрэг/ їйлчилгээнд гарав. |
1961 |
Зөвлөлтийн иргэн Юрий Гагарин хүн
төрөлхтний түүхэнд анх удаа сансарт нисэв. |
|
1970 |
Дэлхийн ЭКСПО їзэсгэлэн Азид анх
удаагаа Осака хотноо нээгдэв. |
1969 |
Хүн анх удаагаа саран дээр хөл
тавив. |
|
1972 |
Окинаваг Япон улс буцаан авав.
Саппород євлийн олимпийн наадам болов. |
|
|
|
1995 |
Ханшин-Аважид томоохон газар
хєдлєлт болов. |
|
|
|
1998 |
Наганод євлийн олимпийн наадам
болов. |
|
|
|
2002 |
Япон улс БНСУ-тай хамтран
Дэлхийн хєл бємбєгийн аварга шалгаруулах тэмцээнийг зохион байгуулав. |
|
|
|
2004 |
Нийгата-Чюэцу газар хөдлөлт |
2004 |
Энэтхэгийн далайн томоохон цунами |
|
2005 |
“Байгалийн оюун ухаан” сэдвийн доор Айчи мужид дэлхийн
экспо 2005 үзэсгэлэн зохиогдов. |
|
|